Zeven jaar vechten tegen een wanstaltig gedrocht.

De weg van de lange adem
Al 7 jaar lang houden de bewoners van de Brederodestraat zich bezig met de optopping van de Eerste Helmersstraat 132-2. Eerst is geprobeerd de bouw van de optopping tegen te houden. Nadat dat door ambtelijke omwentelingen niet lukte zijn de bewoners van de Brederodestraat tot op heden bezig om de illegale uitvoering van de bouw terug te brengen naar het uitvoeren volgens de ingediende bouwtekening, waarvoor een vergunning verstrekt is.

Een hele lange geschiedenis.
Op 30 januari 2018 heeft het bestuur van Stadsdeel Amsterdam West de beslissing genomen om een omgevingsvergunning te verstrekken om op de Eerste Helmersstraat 132-2 hoog een extra bouwlaag te mogen bouwen met een dakterras met een dak huisje daar bovenop. Op 1 januari 2018 is het bestemmingsplan Amsterdam West gewijzigd en is door ditzelfde stadsdeel besloten om geen omgevingsvergunningen meer te verstrekken voor opbouwen. De aanvraag voor de vergunning voor de opbouw van Eerste Helmersstraat 132-2 is ingediend op 25 oktober 2017. Dus vlak voordat het nieuwe bestemmingsplan is aangenomen. Het ontwerpbestemmingsplan was toen al wel publiek kenbaar gemaakt. 

De eerste optopping
Een jaar daarvoor werden de bewoners van de Brederodestraat onaangenaam verrast toen, in augustus 2017, na terugkomst van vakantie, bij de overburen van Eerste Helmersstraat 130-2, een extra woonlaag op het bestaande gebouw geplaatst was. Voor deze locatie is ten onrechte een inmiddels onherroepelijke omgevingsvergunning verleend. Een voldongen feit waardoor de tuinkant van de Brederodestraat, die op het zuidoosten gesitueerd is, veel licht verloor. Bovendien werd later dat jaar bekend dat met deze opbouw veel geld verdiend werd. 

Bezwaar tegen de tweede optopping
Een tweede opbouw was voor de bewoners van de Brederodestraat 1 t/m 15 helemaal niet gewenst. De 15 bewoners hebben dan ook op 1 maart 2018 gebruik gemaakt van het recht om een bezwaar-schrift in te dienen. Ook de buren van de Eerste Helmersstraat 134 hebben apart op 14 februari 2018 van deze gelegenheid gebruik gemaakt. Dit maakte dat er op 18 juni 2018 een ambtelijke hoorzitting met de bezwaarschriftencommissie, een afvaardiging van de Brederodestraat bewoners, de bewoners van de Eerste Helmersstraat 134 en de vergunninghouder mevr. Eveline Schaaf plaats vond. In de bezwarencommissie waren vertegenwoordigers van het DB van de gemeente opgenomen, mevr. IJsebrands en mevr. Eringa, dhr. Kin Lam van de afdeling vergunningen en Sofie Broos van de juridische afdeling van de gemeente. Zij deden zich allen voor als onafhankelijk, maar dat was vanuit hun functie en tijdens het gesprek niet te merken.  Pas op 2 april 2019, 10 maanden na de hoorzitting, heeft het DB uitspraak gedaan over deze hoorzitting. Tegen het advies van de bezwarencommissie in heeft het stadsdeelbestuur besloten om de vergunning voor het bouwen van een extra bouwlaag te herzien.

Rechtszaak Vergunninghouder
Natuurlijk accepteerde de vergunninghouder van Eerste Helmersstraat 132-2 dit niet en maakte ook van de gelegenheid gebruik om bij de rechtbank beroep aan te tekenen tegen dit beluit van het DB. Op 3 juli 2019 zijn wij hiervan door de juriste Sofie Broos van de gemeente op de hoogte gesteld. Zij mailde ons dat zij daarvan in kennis is gesteld door de rechtbank. Een zittingsdatum of zicht op een datum van de uitspraak op het beroep was niet bekend. Ook Eerste Helmersstraat 215 en Eerste Helmersstraat 126-2 hebben in 2017 van het DB geen vergunning gekregen op hun aanvraag om een extra verdieping te realiseren. 

Derde en vierde optopping
Duidelijk was dat er een rechtszaak zou komen, echter de positie van de bewoners van de Brederodestraat hierin was niet duidelijk. Waren wij belanghebbenden? Mochten wij aanwezig zijn bij de rechtszaak? Uiteindelijk kregen de bewoners van de Brederodestraat op 21 oktober 2021, 28 maanden later! bericht van een nieuwe juriste van de gemeente, mevr. Ria Jorritsma. Zij meldde dat er nog steeds geen rechtszaak omtrent de zaak Eerste Helmersstraat 132-2 was geweest. Wel waren er door de rechter uitspraken gedaan omtrent de afgewezen aanvragen omgevingsvergunning voor Eerste Helmersstraat 126-2 en 215. Hierover besloot de rechter dat het DB ten onrechte geen vergunning heeft verstrekt voor het optoppen van deze panden. Door deze uitspraak van de rechter worden de Brederodestraat bewoners geconfronteerd met nog een opbouw aan hun tuinkant, nl op nummer 126-2. Met mogelijke opbouw van 132-2 zouden zij naar een gebit met een holle kies kijken, want Eerste Helmersstraat 128 zou niet gaan opbouwen.
Een nog kwalijker zaak was dat het DB voornemens was de uitspraak van de rechter over te nemen voor de zaak Eerste Helmersstraat 132-2. De 15 bewoners van de Brederodestraat kregen 14 dagen de tijd om hierop te reageren. Later bleek dat dit de einddatum was van het verstrijken van de 6 weken beroepstermijn bij de rechter.  Inmiddels waren de bewoners van Eerste Helmersstraat 134 verhuisd. Zij konden de bouwwoede en het ongegeneerd uitdelen van omgevingsvergunningen door de gemeente niet meer aan. Zij meldden ons dat ze niets meer met deze zaak te maken wilden hebben.

Rechtszaak van de baan, optopping vergund
Door de uitspraak van de rechter ook toe te passen op Eerste Helmersstraat 132-2 besloot de gemeente (juridische dienst) in feite dat de argumenten van de bewoners geen waarde hadden in dit juridische proces. Eigenlijk zette de juridische dienst ons buiten spel.  Om toch te proberen een stem in deze zaak te blijven behouden hebben wij de 14 dagen, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, gebuikt om een stuk op te stellen en onze standpunten niet alleen duidelijk te maken aan de juridische dienst, maar ook aan de portefeuillehouder Melanie van der Horst en het DB. De intentie hiervan was om de rechtszaak wel te voeren omdat in de uitspraak over Eerste Helmersstraat 126-2 en 215 geen rekening gehouden is met de standpunten van de omwonenden. Bovendien zijn er bij Eerste Helmersstraat 215 volkomen andere omstandigheden betreffende licht afname en gebruik. Het gehele pand op de Eerste Helmersstraat 215 wordt door een projectontwikkelaar gebouwd om losse appartementen in te huizen voor verhuur. 
Een feit is dat iedere opbouw en uitbouw voordelen geeft voor de aanvrager maar altijd ten koste gaat van de omwonenden. Na verschillende digitale buurtvergaderingen was de inventarisatie dat de Brederodestraat bewoners van de bovenste etages veel uitzicht verliezen en de onderste etages veel licht en warmte verliezen. Hierdoor worden gas en elektriciteitsrekeningen veel hoger. Ook de tuin krijgt veel minder licht waardoor begroeiing wordt verstoord en daarmee ook het woongenot van de omwonenden. Opvallend was dat de verweerschriften voor de rechtbank van Eerste Helmersstraat 132-2, 126-2 en 215 ontzettend veel overeenkomsten vertoonden. Zij bevatten dezelfde afbeel-dingen en dezelfde referenties naar dezelfde buur panden. Ook de bouwtekeningen van Eerste Helmersstraat 126-2, 130-2 en 132-2 zijn onderling uitgewisseld en ingediend. Al deze aanvragen zijn behandeld door dezelfde juriste van de gemeente, mevr. Ria Jorritsma. In het verweerschrift van Eerste Helmersstraat 132-2 wordt zelfs het verweer van Eerste Helmersstraat 126-2 gekopieerd. 

Stadsdeelcommissie ingeschakeld
Na contact te hebben gehad omtrent deze zaak met Anneke Veenhof (Stadsdeel commissielid Groen Links) heeft zij op 26 oktober 2021 in de stadsdeelcommissievergadering vragen gesteld over de optoppingen aan de Eerste Helmersstraat en verduidelijking van het beleid hieromtrent gevraagd.

Zie https://west.notubiz.nl/vergadering/784726/Stadsdeelcommissie%20West%2026-10 2021 (5 Rondvraag op 1:22:25 tot 1:25:50 uur).
Op 4 november 2021 hebben de bewoners 22 documenten met hun motivering om de vergunning tot opbouw niet te verstrekken gestuurd aan de juridische dienst Amsterdam.  Daarop kwam aanvankelijk alleen een ontvangstbevestiging maar geen reactie van de juridische dienst of het DB. De bewoners van de Brederodestraat besloten zich voor de eerstvolgende stadsdeelcommissie-vergadering aan te melden om over deze zaak in te spreken bij de Stadsdeelcommissievergadering van Amsterdam West.
Terwijl er ’s morgens op 30 november 2021 nog contact was met de secretaresse van het stadsdeel betreffende het bundelen van de insprekers over hetzelfde onderwerp, kwam later op deze dag van de vergadering om 17:00 uur het bericht van de portefeuillehouder aan alle insprekers dat er al een besluit al was genomen in de zaak optopping Eerste Helmersstraat 132-2. Tegen de rechtszaak over de optopping Eerste Helmersstraat 132-2 werd door het stadsdeel geen verweer gevoerd en zij besloot dus de zaak te seponeren. Om 20:00 hebben desondanks 5 bewoners hun zorgen, hun tegenargumenten en hun woede over de gang van zake uitgesproken. Deze lange, enerverende vergadering was vanwege de coronamaatregelen online. De opnames zijn beschikbaar op: https://west.notubiz.nl/vergadering/784728 (van 0:33:00 tot 1:47:00 uur en 3:49:00 tot 3:56:00 uur) 

Verhoudingen verstoord
De minachting waarmee de portefeuillehouder ons te woord stond en haar advies uitbracht was voor haar om gezichtsverlies te voorkomen maar voor de bewoners van de Brederodestraat een klap in het gezicht. Er werd ons tijdens de vergadering door de portefeuillehouder medegedeeld dat wij zelf nog wel in hoger beroep konden gaan tegen de uitspraak van de rechter.  Dit was foute informatie, omdat er helemaal geen rechtszaak gevoerd is omtrent de optopping van Eerste Helmersstraat 132-2 en omdat wij helemaal geen partij in deze bleken te zijn. Van de rol van het bestuur om de belangen van de bewoners serieus te nemen was geen sprake, maar door de ongemakkelijke situatie waarin de stadsdeelcommissie nu publiekelijk zat is voorgesteld om een gesprek te voeren tussen de portefeuillehouder en de bewoners van de Brederodestraat.
Ondanks dat het voor het stadsdeelbestuur op dit punt een moeilijk dossier genoemd werd is de lijn van de behandeling van deze zaak door de portefeuillehouder met dezelfde minachting voor de buurtbewoners voortgezet. Na verschillende mislukte pogingen om de bespreking in te plannen werden na enkele weken de coronamaatregelen versoepeld en kon een gesprek georganiseerd worden. Covid had zijn piek gehad en bijna iedereen was gevaccineerd. Wij planden op 27 januari 2022 een ontmoeting met de portefeuillehouder in het WG-café op het WG-terrein.  Melanie van der Horst, samen met haar adviseur Ester Fabriek kwamen ons als twee kinderjuffen vertellen dat wij eigenlijk niets begrepen hadden van de situatie en dat er een informatieve dag over bouwen en wonen georganiseerd werd, waar wij vooral naar toe zouden moeten gaan. Op de vragen en opmerkingen en over niet kloppende feiten kregen wij nauwelijks antwoord. Een inspectie van de vergunde opbouw vanuit de woningen in de Brederodestraat leidde alleen tot onbegrip over ons ‘klagen’. “We hadden toch immers een mooie tuin….!” 
Naar aanleiding van het gesprek in het WG-café zijn er schriftelijke vragen gesteld omtrent de procedure en het behandelen van deze zaak. In alle antwoorden van Ester Fabriek zijn ontwijkende factoren waar te nemen. Er zijn nooit adequate antwoorden op de vragen van bewoners gegeven.

De Bouw, roep om handhaving
Op 5 april 2023 in de ochtend torende er een grote kraan boven de huizen van de Eerste Helmers-straat uit. Aan de ketting hing een volledige etage, elders prefab gebouwd. Binnen 1 dag was de skyline veranderd van 1 opbouw naar twee opbouwen. Onmiddellijk zagen wij dat deze bouw niet volgens de tekening was gebouwd. Het gebouw sloot helemaal niet aan op de al eerder gebouwde opbouw van Eerste Helmersstraat 130-2. Wij meldden dit direct, op 5 april 2023, aan de afdeling handhaving.
Daarna zijn door verschillende bewoners van de Brederodestraat meerdere malen verzoeken om handhaving ingediend. Helaas kregen weinigen een antwoord. Ook werkelijke handhaving was in eerste instantie ver te zoeken. Zelfs Anneke Veenhof, die in de cc was opgenomen, heeft het verzoek doorgestuurd naar de bestuursondersteuning met de aantekening snel te reageren. Wij kregen een lekker kort en onbegrijpelijk antwoord terug van Lennard Engel, handhaver bouw Stadsdeel West. ‘Mevrouw, de verleende vergunning moest in beroep worden gehandhaafd. Hierin is geen sprake van een schuine kap aan de achterzijde. Er is hierop dus geen overtreding waartegen handhavend opgetreden dient te worden.’
Daarop hebben wij wederom verschillende malen een handhavingsverzoek ingediend, zowel per email als per post. Per email hebben wij regelmatig contact gehad met de betreffende handhavers en ambtenaren. Op 23 april 2023 is er een handhavingsverzoek per brief naar de gemeente gestuurd. Er is echter, behalve dat de heer Engel gemeld heeft dat er onderzoek is gedaan, niets gebeurd met deze verzoeken. Telkens moesten wij vragen om antwoorden. Handhaving antwoordt niet uit zichzelf. Bij CC’s naar bestuurders en dwang komt er met mondjesmaat een kort antwoord.

Terug naar de Stadsdeelcommissie
Wij besloten ons daarom wederom rechtstreeks te wenden tot de stadsdeelvergadering van 16 mei 2023 met de inmiddels nieuwe portefeuillehouder Dhr. Thomas Hermans. Dit inspreken is te zien op                               https://west.notubiz.nl/vergadering/1061254 (van 0:32:00 tot 0:46:30). 
De positieve uitkomst van dit inspreken was dat er extra aandacht van de portefeuillehouder voor de zaak leek te komen. Dat er een bewustwording bij de portefeuillehouder leek te groeien betreffende de situatie rond de regels voor prefab-bouwen en de mazen in de wet die de projectontwikkelaars en vergunninghouders leken te vinden. Thomas Hermans beloofde ons, ook tijdens een gesprek na de vergadering, dat hij ons op de hoogte zou houden van de ontwikkelingen. Wij zouden hem persoonlijk mogen benaderen als wij vragen of opmerkingen zouden hebben. Niets bleek minder waar. In de daaropvolgende weken is er verschillende malen geprobeerd in contact te komen met de portefeuillehouder. Er zijn op 18 en op 21 mei 2023 twee e-mails met vragen en suggesties naar Thomans Hermans gestuurd. Helaas is hierop geen antwoord bij ons teruggekomen. Ondanks dat de secretaresse van de stadsdeelcommissie gepoogd heeft om ons niet naar de vergadering te laten komen omdat er toch niet meer bekend zou worden gemaakt omtrent deze zaak, besloten wij ons wederom op 30 mei 2023 rechtstreeks tot de portefeuillehouder te wenden om antwoorden te krijgen op onze vragen uit de e-mails. 
Deze vergadering is terug te zien op https://west.notubiz.nl/vergadering/1061255  (van 02:30:00 tot 16:00:00 uur).

Legalisatieonderzoek
Tijdens de vergadering meldde Thomas Hermans dat de week na de vergadering er een uitslag van het legalisatieonderzoek zou zijn, waarop dan gehandeld kan worden. Ook gaf Thomas Hermans toe dat de communicatie tussen burgers en bestuur verbeterd zou worden. Op 19 juni 2023 is het legalisatieonderzoek afgerond. Op 5 punten zijn er afwijkingen geconstateerd op de verstrekte bouwvergunning. Hierop zal handhavend opgetreden worden. Op 21 juni 2023 heeft Thomans Hermans naar aanleiding van de vragen die gesteld zijn in de stadsdeelcommissievergaderingen op 16 en 30 mei 2023 door de Brederodestraat bewoners een memo met antwoorden gestuurd. (De opmerking die wij hierbij willen maken is dat, op het moment van schrijven van dit stuk over de geschiedenis van ons 7 jaar lange gevecht op 16 september 2024, nog steeds geen veranderingen aan de schuinte van het dak aan de achterzijde zijn en dat er geen last onder dwangsom is opgelegd. Dat is bijna anderhalf jaar later!)

Juridische hulp van DAS
Vanaf 30 mei 2023 tot januari 2024 zijn er, door de bewoners van de Brederodestraat inmiddels ingeschakelde juridische hulp van DAS, zeer regelmatig verzoeken gericht aan de gemeente om updates van de ontwikkelingen. Hierop kwamen sporadisch en weinig adequate antwoorden. Regelmatig waren de antwoorden ‘dat er de komende weken beslist zou gaan worden’ over uiteenlopende zaken die met handhaving en met de last onder dwangsom te maken hadden. Nooit is er daadwerkelijk een beslissing genomen.

Derde keer inspreken Stadsdeelvergadering
Op 13 februari 2024 waren wij de ontwijkende antwoorden zat en meldden wij ons opnieuw aan om in te spreken bij de stadsdeelvergadering. Op 1 januari 2024 waren de handhavingsregels versoepeld en dus kregen de bouwers, in tegenstelling tot wat wij eerder te horen kregen in de stadsdeelvergaderingen, meer, in plaats van minder ruimte om de regels om te buigen naar eigen welgenoegen. Het uitstellen en uitsmeren van beslissingen van juridische dienst en de portefeuillehouder had wat ons betrof zijn aftrek voor de vergunninghouder. Op 6 februari 2024 heeft de vertegenwoordiger van de Brederodestraat bewoners, de jurist van DAS, aan de gemeente een in gebreke stelling gestuurd wegens het niet nemen van beslissen in deze zaak. Pas op 20 maart 2023, lang nadat er weer ingesproken was, kwamen hierop antwoorden.
Buiten dat er ontkend werd dat de Brederodestraat bewoners een handhavingsverzoek ingediend hadden stond ook in het bericht dat er op 28 december 2023 een last onder dwangsom was opgelegd aan de vergunninghouder. Terwijl op 6 februari 2023 het college voornemens was die last onder dwangsom alweer in te trekken; wat ook gedaan is. De verdediging van het intrekken van de last onder dwangsom werd gegooid over de boeg van administratieve fouten en nalatigheid van de juridische dienst.

Vierde keer inspreken 
Op 13 februari 2024 is er voor de vierde keer bij het stadsdeel ingesproken over de zaak optopping Eerste Helmersstraat 132-2. Het geduld van de Brederodestraat bewoners was op en de toon van het betoog was agressief en neerbuigend jegens de portefeuillehouder. Ieder respect voor en vertrouwen in het stadsdeelbestuur was weggeëbd. De afdeling handhaving was tot de conclusie gekomen dat de bewoners van de Brederodestraat in deze zaak helemaal geen belanghebbenden zijn. Blijkbaar is de brief met het verzoek om handhaving, die op 23 april 2023 per post verzonden is, niet ontvangen! Haha, ja natuurlijk, dat was geen aangetekende brief, dus die kan handhaving zo in de prullenbak gooien.
De inspreekbeurt is terug te zien op: https://west.notubiz.nl/vergadering/1160963  (van 0:47:00 tot 1:00:30 uur). Meneer Thomas Hermans leek wat aangeslagen door de emotionele opmerkingen van de Brederodestraatbewoners tijdens de stadsdeelcommissievergadering. Hij bood aan om in de nabije toekomst een gesprek met ons te voeren over deze zaak, met als uitgangspunt: ‘wat snapt u nu wel en wat niet van vergunningen en handhaving?’. Wederom behandelt de politiek de bewoners als een kinderklas die niets begrijpt van hoe het werkt in vergunningenland. Ook wilde hij onder-zoeken hoe de communicatie tussen burgers en overheid verbeterd zou kunnen worden. Dit gesprek bood hij niet op de laatste plaats aan omdat de portefeuillehouder zich moet verantwoorden tegenover de stadsdeelcommissie.

Poging tot herstel gestoorde verhoudingen
Op 29 februari 2024 heeft een gesprek plaats gevonden tussen afgevaardigden van de Brederode-straatbewoners: mevrouw Stoker en mevrouw Baltus, Thomas Hermans, bestuurder Stadsdeel west, zijn bestuursadviseur Anne Vernooij en Jeroen Mekel, Procesregisseur, Afdeling Vergunningen Toezicht en Handhaving, Stadsdeel West. Er is gesproken over de handhavingsprocedure aan de 1e Helmersstraat 132-2. Er is toegegeven dat de bewoners van de Brederodestraat belanghebbend zijn en dat de communicatie zal verbeteren. De gemeente streeft ernaar om in redelijk overleg de vergunninghouder te overtuigen om de overtreding te verhelpen en dat er volgens de vergunning hersteld moet gaan worden. De gemeente ziet de prioriteit om de overtreding door praten op te lossen en ziet sancties als een laatste aansporing. Een rechtszaak wordt het liefst vermeden. De inspanning, de voorbereiding, het gesprek, het verslag, het was allemaal weer tevergeefs. Op 29 mei 2024 is er weer een brief naar Thomas Hermans gegaan om hem te helpen herinneren dat er nog steeds geen actie is omtrent de opbouw en dat communicatie tussen bewoners en overheid nog steeds beneden peil is.
Een snel antwoord van Thomas Hermans was dat in de maand juni 2024 het stadsdeel voornemens is het definitieve handhavingsbesluit te nemen. Dit was tot dan toe nog niet gebeurd, omdat de gemeente de betrokkenen de mogelijkheid wilden bieden om de overtredingen op te lossen. Er is nog geen vergunning afgegeven. En er is besloten om de omgevingsvergunning niet meer te betrekken bij het herziene handhavingsverzoek. Wat dat ook mag betekenen en wanneer dat ook opgelegd gaat worden.

Nog altijd geen definitieve vergunning
Op 28 december 2023 is een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend voor Eerste Helmersstraat 132-2. Op 4 juli 2024 is deze aanvraag omgevingsvergunning met 6 weken verlengd voor beslissing. Dat is 6 maanden later! Op 4 september 2024 is er wederom een verzoek gestuurd naar Jeroen Mekel omtrent het verlopen van de 6 weken verlenging termijn van de beslissing voor een vergunning voor de ‘aangepaste’ opbouw van Eerste Helmersstraat 132-2. Het antwoord van Jeroen Mekel was wederom een onnozel excuus. Er was vertraging opgetreden, vakantie, waar de gemeente volgens Mekel niets aan kon doen.  Helaas is er op 16 september 2024 na zo veel email wisseling, rapporten en inzet van zowel bewoners van de Brederodestraat als ambtenaren van de gemeente niets gebeurd aan het herstel van de illegale opbouw aan de Eerste Helmersstraat 132-2. De kosten hiervan worden hoger en hoger en worden door de gemeenschap betaald. Iedere ambtenaar krijgt hiervoor immers iedere maand zijn of haar salaris betaald.

Relatie burger-overheid ernstig beschadigd
Het is bizar hoever bestuurders en de realiteit van elkaar af staan. Zij zijn alleen met regels en wetgeving bezig. Er speelt een retoriek tussen juristen en ambtenaren waar burgers geen plek in hebben. Alle besprekingen en beslissingen zijn fictief en kunnen makkelijk herzien worden. Veel gesprekken bestaan om het gezicht niet te verliezen en het ondersteunen van partij ideeën. Er kunnen mensen dood van het dakterras van een opbouw afvallen maar de spelregels zijn belangrijker. Het is de conclusie van een al 7 jaar durend gevecht met voortdurend veranderende wetten en regels. Nieuwe bestuurders komen en gaan, ieder met een eigen interpretatie van de wetten en regels die alleen op papier staan. Het geeft hen de gelegenheid om met burgers te spelen die deze op papier gemaakte werkelijkheid moeten leven. Je zou in situaties als deze bijna gaan denken dat er smeergeld betaald wordt aan ambtenaren. Hoever willen wij gaan met deze intentie?’

Nawoord EHBO: Het hele relaas wordt gestaafd door stukken, in ons bezit.